Sztokholm to stolica Szwecji i jej największe miasto. Jest miejscem zamieszkania dla blisko 1 mln mieszkańców oraz szwedzkiej rodziny królewskiej. Rozciągając się na 14 wyspach, miasto to oferuje malownicze krajobrazy, łączące wodę, zieleń i architekturę. Sztokholm — co zobaczyć w mieście 14 wysp? W tym artykule dzielimy się z Wami propozycjami miejsc, które naszym zdaniem warto zobaczyć w Sztokholmie.
Zdjęcie: Ola Ericson/imagebank.sweden.se
Spis treści:
Sztokholm — Wenecja Północy
Dla nas, Polaków, zamieszkałych na typowo kontynentalnym terenie, geografia Sztokholmu może wydawać się dość wyjątkowa. Miasto położone jest bowiem na 14 wyspach, połączonych 53 mostami.
Natomiast cały archipelag sztokholmski (który rozciąga się na 60 km na wschód od stolicy) składa się aż z 24 000 wysp, wysepek i skał przybrzeżnych. Ten fakt sprawia, że Sztokholm nazywany jest Wenecją Północy. Nie jest to jednak jedyne miasto okrzyknięte tym mianem — noszą je również: Amsterdam, Sankt Petersburg, czy nasz rodzimy Wrocław. 😃
Nasze zwiedzanie Sztokholmu
Do stolicy Szwecji postanowiliśmy udać się po 1,5-miesięcznym pobycie w zielonym regionie Värmland, po którym zdążyliśmy już nieco zatęsknić za miejskimi klimatami. Dlatego planowaliśmy spędzić w okolicach Sztokholmu cały kolejny miesiąc.
Jednak, w wyniku zawirowań z zarezerwowanym przez nas mieszkaniem, w Sztokholmie udało nam się pomieszkać tylko przez tydzień.
Oznaczało to, że zwiedzanie musieliśmy znacznie skondensować i pogodzić dodatkowo z codzienną pracą. Dlatego przez tydzień naszego pobytu, tuż po pracy, pędziliśmy na zwiedzanie miasta, na które poświęcaliśmy jakieś 4-5 godzin dziennie. Można więc powiedzieć, że zobaczyliśmy mniej więcej tyle, ile zobaczylibyśmy podczas ok. 3-dniowego całodziennego zwiedzania. Poniższa lista prezentuje te atrakcje Sztokholmu, które udało nam się zwiedzić w tym czasie.
1. Gamla Stan
Wyspy: Stadsholmen, Helgeandsholmen, Riddarholmen, Strömsborg
Gamla Stan to Stare Miasto w Sztokholmie i centralna część miasta. Położone jest na 4 wyspach: największej Stadsholmen oraz mniejszych Helgeandsholmen, Riddarholmen i Strömsborg.
Na Gamla Stan znajdują się najbardziej typowe dla większości stolic atrakcje, jak Zamek Królewski, Parlament czy Rynek staromiejski (Stortorget). Można tam też znaleźć bardziej unikalne zabytki, jak XVIII-wieczna restauracja z oryginalnym wystrojem (Den Gyldene Freden) czy najmniejsza rzeźba w Szwecji (Järnpojken).
Wszystkie atrakcje Gamla Stan opisujemy w osobnym artykule, który znajdziecie pod tym linkiem: Gamla Stan – zwiedzamy stare miasto w Sztokholmie. Wyszczególnione przez nas atrakcje ułożyliśmy w przemyślaną trasę – tak, abyście nie musieli niepotrzebnie kluczyć. Zachęcamy Was do skorzystania z niej podczas zwiedzania Gamla Stan. 🗺️
2. Skansen
Wyspa: Djurgården
Na temat zwiedzania Skansenu mamy cały oddzielny artykuł! Znajdziecie go pod tym linkiem: Skansen w Sztokholmie — historia Szwecji w pigułce.
Jeśli jednak wystarczą Wam informacje w skondensowanej formie, opisujemy je tutaj:
Skansen to najstarsze na świecie muzeum na świeżym powietrzu. Położony na wyspie Djurgården, jest on połączeniem skansenu, ogrodu zoologicznego, parku i innych atrakcji towarzyszących, jak restauracje, koncerty i wydarzenia sezonowe.
Skansen został założony w 1891 przez Artura Hazeliusa – badacza folkloru, którego celem było zachowanie szwedzkich tradycji zanikających z powodu XIX-wiecznych zmian epoki industrialnej.
Muzeum tradycyjnej architektury
Najciekawszą część Skansenu stanowi zbiór tradycyjnej szwedzkiej zabudowy, która została przeniesiona tu z różnych zakątków Szwecji. Jest to ok. 140 budynków, z których najstarszy pochodzi z XIV wieku. Zobaczycie tu historyczne (głównie drewniane) budynki mieszkalne i gospodarcze oraz różnorodną architekturę użytkową. Krajobrazu dopełniają zwierzęta gospodarskie oraz pracownicy skansenu przebrani w tradycyjne stroje, prezentujący codzienne zajęcia szwedzkich przodków.
Park dzikich zwierząt
Kolejną częścią Skansenu jest park-zoo, w którym zobaczyć można dzikie zwierzęta występujące naturalnie w Szwecji (m. in. łosie, renifery, rysie, rosomaki, niedźwiedzie) oraz zwierzęta gospodarskie (kozy, konie, świnie). Obszar parku to nie tylko zoo, ale i przyjemny teren spacerowy.
Pozostałe atrakcje Skansenu
Z mniej tradycyjnie szwedzkich, ale również zoologicznych atrakcji, w Skansenie znajduje się Akwarium (Skansen-Akvariet), które posiada ok. 200 egzotycznych gatunków, jak lemury, krokodyle, czy papugi. Tuż obok niego umiejscowione jest Centrum Morza Bałtyckiego (Östersjön på Skansen), które z kolei prezentuje gatunki żyjące w wodach Bałtyku.
Informacje praktyczne
Koszt wejścia do Skansenu to w tym momencie 245 koron w sezonie i 185 koron poza. Aktualne ceny, a także godziny otwarcia, możecie sprawdzić na ich stronie: Skansen – godziny i ceny. Na zwiedzanie Skansenu polecamy przeznaczyć przynajmniej 3 godziny.
3. Södermalm
Södermalm to część Sztokholmu na południe od Gamla Stan (formalnie ani oddzielna dzielnica ani wyspa, choć tak często traktowana).
Gdy szukaliśmy alternatywy do najbardziej popularnych części Sztokholmu, wyczytaliśmy, że to właśnie w Södermalm spędzają czas mieszkańcy Sztokholmu, stroniący od turystycznych dzielnic.
Södermalm był pierwotnie robotniczą częścią miasta, ale w ostatnich dekadach przekształcił się w centrum sztuki, kultury i kulinariów.
Fotografiska
Zwiedzanie Södermalm można zacząć od muzeum fotografii Fotografiska. Znajduje się ono dość blisko Gamla Stan – wystarczy przejść przez most Centralbron i skręcić w lewo, idąc wzdłuż wybrzeża.
Fotografiska mieści się w ceglanym budynku starej celnicy, który posiada 3 piętra tworzące przestrzeń dla cyklicznie zmieniających się wystaw fotografii.
My, będąc tam w lipcu 2022, mieliśmy okazję zobaczyć 3 wystawy:
Terry O'Neill "Stars" – wystawa fotografii brytyjskiego fotografa znanego z ikonicznych portretów gwiazd muzyki, filmu i mody, jak The Beatles, Audrey Hepburn, David Bowie, Elton John.
Andy Warhol "Photo Factory" – wystawa odkrywająca mniej znany wymiar twórczości Warhola, tworząca wizualny pamiętnik artysty z lat 1960-1987. Ekspozycja obrazowała specyficzny proces artystyczny Warhola oraz tętniący życiem świat kultury Nowego Jorku tamtych lat.
"Somewhere Ethereal" – pierwsza wystawa w Szwecji prezentująca sztukę NFT (Non-Fungible Tokens), składała się z dzieł cyfrowych artystów, takich jak Krista Kim, Snowfro czy IX Shells. Doświadczenie z pewnością poszerzające horyzonty, pokazujące, w jakim kierunku może zmierzać współczesna sztuka, połączona z technologią.
Z Muzeum Fotografiska rozciąga się widok na wiele innych części Sztokholmu. Naprzeciwko położona jest wyspa Djurgården (ta, na której mieści się Skansen). Można stąd również dostrzec Gamla Stan (stare miasto) oraz sąsiadujące ze sobą wyspy Skeppsholmen i Kastellholmen. Widok z Fotografiska jest uważany za jeden z najlepszych w Sztokholmie, szczególnie o zachodzie słońca.
Mariaberget – punkt widokowy
Wśród historycznych kamienic i wąskich uliczek Södermalm warto odnaleźć punkt widokowy Mariaberget, oferujący panoramiczny widok na centralną część Sztokholmu i mieniące się wody zatoki Riddarfjärden.
Jest to trasa spacerowa posiadająca w zasadzie szereg punktów widokowych, poprowadzona wzdłuż krawędzi wysokiej skarpy. Szczególnie polecana o zachodzie słońca, gdy złote promienie oświetlają dachy Sztokholmu, tworząc scenę wprost z malarskiego płótna.
SoFo
SoFo to najbardziej "hipsterska" część Södermalm. Jej nazwa pochodzi od jednej z głównych ulic – Folkungagatan (South of Folkungagatan). To modna, alternatywna okolica, nazywana często "Brooklynem Sztokholmu".
Oferta SoFo jest różnorodna – od butików odzieżowych, przez restauracje i kawiarnie, do galerii sztuki. Znane jest też bogate życie nocne SoFo, obfitujące w liczne bary i kluby muzyczne. Dodatkowo, jest to miejsce odwiedzane przez fanów kina i literatury, ponieważ często bywa tłem dla filmów i książek. Przykładem jest seria "Millenium" szwedzkiego pisarza Stiega Larssona. To właśnie w SoFo mieszka bohaterka powieści Lisbeth Salander.
4. Wyspy Skeppsholmen i Kastellholmen
Skeppsholmen
Nieco odizolowana wyspa Skeppsholmen jest niewielką, zieloną oazą pośrodku zgiełku Sztokholmu.
Z główną częścią miasta łączy ją most Skeppsholmsbron (klasycystyczny, z 1861). Udekorowany jest parą złotych koron królewskich – jednym z symboli Szwecji, co czyni go jednym z bardziej fotogenicznych miejsc w Sztokholmie.
Na wyspie Skeppsholmen znajduje się kilka kluczowych instytucji kulturalnych stolicy:
Moderna Museet – Muzeum Sztuki Nowoczesnej z dziełami takich artystów, jak Pablo Picasso, Salvador Dalí i Andy Warhol,
Arkitekturmuseet – Szwedzkie Muzeum Architektury, które przyciąga zarówno profesjonalistów, jak i miłośników architektury,
Kulturhuset Stadsteatern – sztokholmski dom kultury i teatr miejski, jest siedzibą dla szerokiej gamy sztuki – od teatru, przez muzykę i literaturę, po sztuki wizualne.
Wokół wyspy zacumowane jest wiele zabytkowych statków – stanowiących ważny element historii i kultury Szwecji. Najbardziej rzucającym się w oczy jest "af Chapman" – wielki żaglowiec służący obecnie jako oryginalny hostel. Na temat większości historycznych statków można przeczytać na ustawionych obok tabliczkach informacyjnych.
Spacerując po wyspie można natknąć się na nowoczesne rzeźby i instalacje artystyczne. A jeśli złapie Was głód, zajrzyjcie do restauracji Torpedverkstan, której ogródek sąsiaduje z historycznymi statkami, a czas umila muzyka na żywo.
Kastellholmen
Ze Skeppsholmen można z łatwością dostać się na Kastellholmen – jeszcze mniejszą, sąsiadującą z nią wyspę. Znajduje się tam czerwony, okrągły zamek o tej samej nazwie, z XVII wieku – czasów szwedzkiego imperium. Zamek Kastellholmen góruje nad wyspą i jest widoczny z wielu punktów Sztokholmu (trzecie zdjęcie poniżej).
5. Sztokholmskie metro – najdłuższa galeria sztuki
Metro w Sztokholmie jest często nazywane „najdłuższą galerią sztuki na świecie". Na ponad 90 ze 100 jego stacji znajduje się szereg dzieł sztuki – rzeźb, mozaiek, malowideł i instalacji autorstwa ponad 150 artystów.
Pierwsze z nich zostały umieszczone w latach 50. XX wieku, a od lat 70. Sztokholmski Zarząd Transportu podjął zorganizowane starania, aby coraz więcej stacji stało się miejscem prezentacji sztuki. Obecnie jest to integralna część podróży tym środkiem transportu w Sztokholmie.
Niektóre ze stacji godnych polecenia to:
Kungsträdgården – nasza ulubiona stacja, z ciekawymi malowidłami na ścianach i suficie, rzeźbami, starożytnymi artefaktami i fragmentami dawnego pałacu Makalös, który stał kiedyś w Sztokholmie (zdjęcia z stacji poniżej)
T-Centralen – centralna stacja metra, której niebieskie malowidła na ścianach są jednymi z najbardziej rozpoznawalnych,
Solna Centrum – stacja znana z dramatycznego czerwonego tła i malowideł przedstawiających panoramy szwedzkiej przyrody i miast,
Stadion – malowidło na tej stacji przedstawia wielki tęczowy łuk, jeden z najczęściej fotografowanych elementów tej podziemnej galerii,
Hallonbergen – stacja, której ściany prezentują bajkowe postaci i krajobrazy, niczym z dziecięcych rysunków.
Każda stacja sztokholmskiego metra oferuje coś innego, czyniąc z codziennych przejazdów wyjątkowe doświadczenie. Gorąco polecamy Wam tę artystyczną podróż w podziemia Sztokholmu!
Sztokholm – co zobaczyć w mieście 14 wysp? Podsumowanie
Bez względu na to, czy jesteście miłośnikami historii, entuzjastami sztuki, czy preferujecie obcowanie z przyrodą, znajdziecie w Sztokholmie coś dla siebie. Spacer po wąskich ulicach Gamla Stan, dziedzictwo kulturowe w Skansenie, artystyczny duch Södermalm, czy podziemna galeria sztuki w metrze – stolica Szwecji oferuje unikalną mieszankę tradycji i nowoczesności. Mamy nadzieję, że dzięki naszemu artykułowi, odkryjecie w Sztokholmie coś dla siebie!
Comments